Wiele osób wciąż jest przekonanych o tym, że nasze zdolności umysłowe w sposób naturalny pogarszają się wraz z wiekiem – kiedy komórki w mózgu zaczynają bezpowrotnie obumierać. Jednak to nie liczba komórek, a połączenia między nimi stanowią o naszej inteligencji i sile umysłu. Okazuje się, że dzięki temu potencjał naszego umysłu może się ujawnić nawet w okresie starości.
Testy na inteligencję
Pierwsze testy IQ powstały za sprawą francuskiego psychologa, Alfreda Bineta w 1905 roku. Wczesne badania wykazywały, że osoby młodsze są znacznie bardziej inteligentne niż ludzie starsi. Z tego powodu, Binet potwierdził teorię, że funkcjonowanie psychiczne pogarsza się wraz z wiekiem. Później okazało się, że badania zostały przeprowadzone w zbyt prosty sposób i nie brały pod uwagę ważnych parametrów – na przykład czasu.
Po wyeliminowaniu presji czasu okazało się, że osoby starsze uzyskiwały wyniki porównywalne do wyników z młodszych grup wiekowych. To, że seniorzy potrzebowali więcej czasu, wynikało między innymi z tego, że mózgi starszych ludzi „zawierają” więcej lat doświadczenia, przez co miały o wiele więcej informacji potrzebnych do przetworzenia podczas rozważania odpowiedzi na pytania.
W końcu, powstał zupełnie inny rodzaj badania inteligencji. W długoterminowych badaniach porównywano wyniki tej samej osoby na przestrzeni lat (zamiast porównywać jedną osobę do innej). Okazało się, że wyniki testu inteligencji poprawiają się wraz z wiekiem.
Badania pokazują że inteligencja zwiększa się z wiekiem
Zdolności psychologiczne – efekt natury czy środowiska?
Od dawna wśród naukowców trwa debata na temat tego, co determinuje nasze zdolności psychologiczne. Czy zależy to wyłącznie od naszych genów czy może pod wpływem środowiska możemy poprawić jakość funkcjonowania naszego umysłu. Ta debata rozpoczęła się już za czasów pierwszych filozofów, którzy również zastanawiali się nad rolą wolnej woli i determinizmu w kwestii naszego funkcjonowania.
Determiniści argumentują, że najdokładniejszym wskaźnikiem naszego potencjału jest zespół genów, które otrzymaliśmy w trakcie poczęcia i niewiele można zrobić, aby to zmienić. I pod względem rozwoju fizycznego jest to rzeczywiście ważny czynnik – jeśli oboje rodzice są osobami niskimi, potomstwo raczej nie będzie powyżej przeciętnego wzrostu.
Jednak, jeśli chodzi o mózg, jest on w stanie przyswajać informacje ze środowiska i im bardziej będzie stymulowany nowymi doświadczeniami, tym więcej będzie mógł osiągnąć w każdym wieku. Mózg bowiem rozwija się dzięki stymulacji – im więcej dostaje, tym silniej ewoluuje na każdym etapie rozwoju.
Potencjał mózgu może uwalniać się wraz z wiekiem
Historia pokazała wiele przypadków potwierdzających, że nasz mózg może funkcjonować lepiej w późniejszych latach życia. W przypadku wielu znanych artystów ich największym arcydziełem było to, które powstało jako ostatnie. Na przykład Dziewiąta Symfonia Beethovena jest uważana za bardziej imponującą niż Pierwsza Symfonia, a ostatnia sztuka Szekspira – “Burza” jest głębsza i bogatsza niż wcześniejsze dzieła.
W przypadku wielu znanych artystów ich największym arcydziełem było to, które powstało jako ostatnie
Jeśli mózg jest używany w odpowiedni sposób, jego możliwości są niemal nieograniczone. Do kluczowych czynników odpowiedzialnych za lepsze funkcjonowanie mózgu w późniejszych latach życia można zaliczyć:
- zaangażowanie społeczne,
- bycie aktywnym umysłowo,
- posiadanie elastycznej osobowości (otwartość na nowe doświadczenia).
U osób starszych, które wycofują się z życia towarzyskiego, pogorszenie funkcjonowania mózgu następuje najszybciej. W ich przypadku szczególnie należy więc zadbać o zaangażowanie społeczne. Co więcej, dobrze wykształceni ludzie kontynuujący zainteresowania intelektualne, zwiększają inteligencję werbalną wraz z wiekiem. Natomiast czerpanie radości z nowych doświadczeń skutkuje utrzymywaniem czujności umysłu nawet w starości.
Jak stymulować mózg?
Mimo że zjawisko obumierania komórek nerwowych wraz z wiekiem jest niezaprzeczalnym faktem, połączenia synaptyczne można poprawić dzięki odpowiedniemu ćwiczeniu mózgu. Ciągłe wyzwania i rozwiązywanie problemów fizycznie poprawiają mózg. Stymulację mózgu możemy sobie zapewnić, uprawiając sporty umysłowe (np. szachy) czy rozwiązując łamigłówki.
Szachy i łamigłówki stymulują działanie mózgu
Należy także trenować kreatywność. Szacuje się, że ludzie po 40. roku życia zaczynają tracić umiejętności związane z inwencją. Aby je stymulować, a jednocześnie poprawić zdolność zapamiętywania, można zacząć tworzyć kolorowe mapy myśli, które nie dość, że pobudzają kreatywne myślenie, to są niezwykle przydatne w zapamiętywaniu informacji.
No Comments